Celiakia, a bariera jelitowa
2023-06-01
Bariera jelitowa jest szczególnie ważna w kontekście zachowania zdrowia i sprawnego funkcjonowania organizmu.
Ochrania przed patogenami i szkodliwymi związkami pochodzącymi z zewnątrz. Ponadto umożliwia absorpcję składników pokarmowych oraz bierze czynny udział w procesach trawienia i metabolizowania.
Można powiedzieć, że chroni i gwarantuje odpowiednią współpracę między układem pokarmowym oraz immunologicznym. Niestety w momencie, gdy borykamy się z celiakią wszystko się komplikuje, a sama odbudowa do prostych nie należy.
Bariera jelitowa
Bariera jelitowa składa się z wielu elementów wzajemnie ze sobą współpracujących na rzecz uzyskania / zachowania balansu oraz kondycji zdrowotnej. Jej rolą jest selektywne przepuszczanie do krwioobiegu jedynie elementów służących zdrowiu, takich jak właściwie rozłożone składniki odżywcze, elementy mineralne, elektrolity, związki stricte neutralne, nieszkodliwe i wspierające funkcjonowanie organizmu. Do niej należy również powstrzymywanie przed wniknięciem do wnętrza szkodliwych związków środowiska zewnętrznego, patogenów, toksyn i różnego rodzaju mikroorganizmów mogących zaburzać pracę organizmu. Mówiąc w skrócie:- bariera jelitowa w dużej mierze spełnia funkcję odżywczą, ponieważ umożliwia wchłanianie składników pokarmowych i odżywczych,
- chroni organizm przed elementami mogącymi zaburzyć jego funkcjonowanie i przebieg istotnych procesów,
- pełni funkcję odpornościową (warto wspomnieć, że mikrobiota, czyli flora bakteryjna jelit, jest jednym z głównych elementów składających się na barierę jelitową).
Celiakia
Celiakia jest jedną z chorób glutenozależnych i zarazem jedną z najczęstszych chorób autoimmunologicznych wywoływanych przez gluten. Jednoznaczne zdiagnozowanie nie należy do najłatwiejszych i trzeba zadać sobie trochę trudu, aczkolwiek po potwierdzeniu wiadomo jakie kroki należy podjąć. Celiakia zawsze jest indukowana spożyciem glutenu i ten czynnik w 100% jest przyczyną problemu. Mimo wszystko dość ciężko o wyleczenie i powrót jelit do odpowiedniej kondycji… Tym bardziej, że aktualnie wiele produktów jest zanieczyszczonych glutenem. Pomijając zwiększone ryzyko innych chorób i szereg symptomów stricte jelitowych oraz pozajelitowych przy celiakii, charakteryzuje się uszkodzeniem, a następnie zanikiem kosmków jelitowych. To z kolei, ze względu na zaburzenia wchłaniania / przyswajania, doprowadza między innymi do stanów niedoborowych kluczowych składników. Skłonności do celiakii są do pewnego stopnia uwarunkowane genetycznie. Spożyty gluten, będący specyficzną mieszanką protein roślinnych (zbożowych, głównie pszenicznych), przedostaje się przez wspomnianą barierę jelitową i ulega deamidowaniu. W efekcie dochodzi do znacznych uszkodzeń błony śluzowej, co prowadzi dalej do zaniku kosmków jelitowych. Co więcej, doprowadza do uszkodzeń bariery jelitowej.Celiakia, a bariera jelitowa
Nie od dziś wiadomo, że celiakia oraz inne choroby glutenozależne mają niemały wpływ na barierę jelitową, tak istotną w kontekście funkcji pokarmowych, trawiennych i immunologicznych. Tym bardziej, że uznaje się ją za element umożliwiający współpracę między układami. Jelita kojarzone są z przewodem pokarmowym i wchłanianiem pokarmów, aczkolwiek w nich znajduje się większość naszej odporności. Istotne jest, że osoby borykające się z aktywowaną, ujawnioną formą celiakii cechują się znacznie obniżonym oporem bariery jelitowej i podwyższoną przesiąkliwością w szczególności dla disacharydów. W dużej mierze jest to efekt uszkodzonych połączeń ścisłych w jelicie. Co ciekawe, naukowcy podkreślają, że mimo wzmożonej przesiąkliwości dla dwucukrów, odnotowano zmniejszenie przesiąkliwości dla monocukrów. Różnica była zauważalna, więc wysnuto pewne wnioski i zaczęto rozważać możliwości. Badacze potwierdzają, że u pacjentów na diecie bezglutenowej, z czasem zmniejszała się dysproporcja w przesiąkliwości i odwrotnie, wraz ze wzrostem spożycia dochodziło do nasilenia zaburzeń. Przy wdrażaniu protokołu adekwatnego dla celiakii, czyli wyłączeniu czynnika indukującego chorobę, w miarę czasu zaobserwowano istotną poprawę bariery jelitowej. Dieta w połączeniu ze zmianami trybu życia i właściwą suplementacją może ograniczyć symptomy celiakii, zmniejszyć ryzyko ewentualnych powikłań czy schorzeń towarzyszących, a także wspomóc zachowanie integralności bariery.Jak sobie pomóc?
- wprowadzenie ścisłej diety bezglutenowej (nawet mała ilość może pogorszyć stan przy celiakii),
- zrezygnowanie z używek (szczególnie tytoniu),
- wprowadzenie umiarkowanej aktywności fizycznej,
- eliminacja / ograniczenie produktów zawierających szkodliwe lektyny,
- dobry preparat probiotyczny (najlepiej z dużą ilością bakterii z grupy Bifidobacterium – znaczna część społeczeństwa cierpi na ich niedobory),
- colostrum lub laktoferyna,
- maślan sodu,
- zadbanie o funkcje trawienne,
- uzupełnianie ewentualnych niedoborów.