Koenzym Q10 - dlaczego go potrzebujesz

Koenzym Q10 to suplement o szerokim wachlarzu zastosowań zarówno prozdrowotnych. Co więcej, z powodzeniem można go wykorzystać w kontekście sportowym.

Czym właściwie jest koenzym Q10?

Koenzym Q10, który możecie spotkać również pod nazwą ubichinonu, to witaminopodobny związek o funkcjach niezwykle istotnych dla energetyki organizmu, funkcjonowania komórek i tkanek, a także ich odnowy. Nie bez znaczenia jest też dla metabolizmu węglowodanów oraz tłuszczów, a dodatkowo z racji miejsca funkcjonowania związku jest nieoceniony dla procesów wytwarzania energii. W ramach ciekawostki wspomnę, że odkrył go Peter Mitchell w 1957 roku, za co zresztą w 1978 roku otrzymał nagrodę nobla. Mnóstwo czasu zajęło badaczom wytworzenie formy, która byłaby stabilna i dobrze przyswajalna. Badania w końcu się jednak opłaciły i jak podkreśla część źródeł, po około 50-ciu latach wreszcie udało się stworzyć aktywną i stabilną pod względem chemicznym postać ubichinolu o odpowiedniej przyswajalności. Warto nadmienić, że możecie spotkać się z dwoma różnymi formami koenzymu Q10 (CoQ10) – utleniony, czyli ubichinon oraz ubichinol będący formą zredukowaną. Drugi z wymienionych pełni rolę antyoksydacyjną i powstaje z utlenionego CoQ10 w reakcji redox. Co więcej, to właśnie ów przeciwutleniacz stanowi niemal całą pulę związku znajdującego się w naszym organizmie.

Dla kogo znaczenie ma koenzym Q10?

Z uwagi na właściwości przeciwutleniające, ma wpływ na mitochondria oraz udział w mechanizmie energetycznym, śmiało można powiedzieć, że suplementację można polecić każdemu. Czyli w zasadzie osobom chcącym utrzymać lub poprawić kondycję zdrowotną oraz aktywnym fizycznie (nie tylko zawodowcom). Szczególnie dobrze sprawdza się w kontekście zdrowia i poprawy pracy układu sercowo – naczyniowego. Istnieją też badania potwierdzające dobroczynny wpływ na stan osób borykających się z cukrzycą i gospodarką glukozową oraz insulinową. Poza tym koenzym Q10 (zastosowanie zewnętrzne) znany jest ze swojego pozytywnego działania na kondycję skóry, ponieważ redukując stres oksydacyjny doprowadza do obniżenia stanu zapalnego. Co ciekawe, wiele źródeł podkreśla, że połączenie CoQ10 z innymi suplementami bardzo dobrze działa na pracę mózgu i funkcje kognitywne. Jednocześnie może przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka chorób neurodegeneracyjnych. Powiedzieliśmy sobie, że każdy może skorzystać na stosowaniu związku. Nie chodzi wyłącznie o dobroczynne właściwości, ale także o to, że wraz z wiekiem dochodzi do obniżenia jego poziomu w organizmie. Statystycznie dochodzi do tego po przekroczeniu 30-tego roku życia. A przynajmniej tak się powszechnie uważa… Maksymalny poziom koenzymu w tkankach osiągamy w granicach od 20-tego do 30-tego roku życia. Z kolei na jego sprawną, naturalną syntezę składa się naprawdę wiele czynników, z czego pokaźną część zajmują te związane ze stylem życia. Do czynników rzutujących na obniżenie produkcji związku zaliczymy np.

• choroby autoimmunologiczne,
• insulinooporność,
• żywność wysoko przetworzoną,
• problemy metaboliczne,
• toksyny,
• infekcje,
• niedostatek witaminy C, kwasu pantotenowego, niektórych witamin z grupy B (szczególnie B2, B6 i B12, folianów).

Wbrew pozorom nie są to rzadkie zjawiska. W momencie, gdy problemy się nakładają, dochodzi do zaburzenia wytwórstwa koenzymu nawet u osób dużo młodszych, poniżej 30-tego roku życia.

Koenzym Q10, a mitochondria i sport

Głównym obszarem działanie związku są mitochondria, służące spalaniu, a co za tym idzie wytwarzaniu energii. To dzięki nim mamy moc do działania i jesteśmy w stanie sprawnie funkcjonować. W przypadku, gdy poziom i zarazem produkcja ulega obniżeniu, mamy do czynienia z przewlekłym zmęczeniem, które doskwiera nie tylko osobom aktywnym fizycznie.Mitochondria odpowiadają m.in. za wytwórstwo ATP (adenozyno-tri-fosforan) pełniącego rolę cząsteczki energetycznej i nośnika energii. Warto wiedzieć, że ów związek jest w ciągłym obiegu – niemal natychmiast jest pożytkowany. Zyskujemy stały dopływ energii możliwej do wykorzystania. Optymalny poziom Q10 nie tylko usprawnia wytwarzanie ATP w trakcie oddychania komórkowego, ale też chroni nasze „piece energetyczne” przed nadmiernym, szkodliwym wpływem stresu oksydacyjnego. Niedostateczna ilość ATP / energii jest równoznaczna z osłabieniem zdolności skurczowych mięśni, co negatywnie rzutuje na wydajność oraz efektywność sesji treningowej. Co ciekawe, nie liczy się nie tylko sama funkcjonalność mitochondriów oraz sprawny przebieg mechanizmu oddychania komórkowego, ale również ilość wspomnianych organelli. Udowodniono, że przyjmowanie odpowiednich dawek Q10 jest w stanie przełożyć się na wzrost ilości mitochondriów, ponieważ nasz koenzym spełnia się w roli aktywatora PPAR. W kontekście sportowym suplementacja przynosi benefity w postaci:

• zwiększenia energii,
• obniżenia zmęczenia i opóźnienia jego występowania,
• poprawy wydolności,
• polepszenia tolerancji insulinowej.

Koenzym Q10 wspiera serce

Nie bez znaczenia jest także dla układu sercowo – naczyniowego. W sercu znajdują się bardzo duże ilości mitochondriów. Śmiało można wywnioskować, że niedobór elementów biorących udział w mechanizmie energetycznym / łańcuchu oddechowym będzie zaburzał pracę mięśnia sercowego. Energia w mięśniu przekłada się na siłę skurczu, a zatem niedostatek Q10 może skutkować obniżeniem wydolności oraz wydajności pracy mięśnia sercowego. Badania potwierdzają, że u osób borykających się z niewydolnością serca, a przyjmujących odpowiednie dawki koenzymu odnotowano poprawę ogólnego stanu, zmniejszenie częstotliwości problemów z tego tytułu oraz hospitalizacji, a także obniżenie ryzyka zatrzymania akcji serca.

Wpływ koenzymu Q10 na gospodarkę cukrową i insulinową

Cukrzyca to nie tylko problem z gospodarką cukrową. To również towarzyszące stany zapalne i stres oksydacyjny. Niemniej jednak zaburzenia glikemiczne niewątpliwie prowadzą do rozwoju choroby. Co więcej, insulinooporność od której niedaleka droga do cukrzycy ma podłoże zapalne. Trzustka i jej komórki są powiązane z poziomem glukozy oraz insuliny. Warto wiedzieć, że wysoki poziom cukru w znacznym stopniu utrudnia produkcję ATP przez mitochondria ulokowane właśnie w komórkach beta trzustki. W wyniku tego dochodzi do stymulacji czynników (również enzymatycznych), których działanie aktywuje stan zapalny. W efekcie mamy do czynienia z uszkodzeniami, a następnie śmiercią wspomnianych komórek. Stres oksydacyjny jest kolejnym towarzyszem zarówno insulinooporności, jak i cukrzycy typu 2. Znaczna przewaga procesów prooksydacyjnych nad antyoksydacyjnymi, nadmierny stres oksydacyjny, a co za tym idzie silne działanie reaktywnych form tlenu, przyczyniają się nie tylko do podwyższonego stężenia glukozy, ale i zaburzeń insulinowych. Ponadto z czasem komórki stają się coraz bardziej niewrażliwe na działanie hormonu. Udokumentowano dobroczynny wpływ suplementacji koenzymem Q10 na obniżenie stresu oksydacyjnego i ilość reaktywnych form tlenu, co skutkowało lepszą wrażliwością komórek oraz tkanek na insulinę. Dodatkowo odnotowano zmniejszenie uszkodzeń powodowanych nie tylko insulinoopornością i cukrzycą typu 2, ale również innymi problemami metabolicznymi (zespół metaboliczny). W tym kontekście wsparcie mitochondriów pełni kluczową rolę.

Koenzym Q10 – inne zdrowotne korzyści stosowania

• dobroczynny wpływ na cholesterol (obniżenie utlenionego LDL i podniesienie frakcji HDL),
• zmniejszenie ryzyka wystąpienia szkodliwych skutków przyjmowania niektórych leków, np. statyn,
• zwiększona ruchliwość oraz ilość plemników,
• eliminacja agresywnych, wolnych rodników i redukcja uszkodzeń oksydacyjnych,
• zmniejszenie ryzyka chorób o podłożu zapalnym,
• możliwość zmniejszenia częstotliwości i stopnia dolegliwości napadów migrenowych,
• poprawa funkcjonowania komórek śródbłonkowych,
• polepszenie regeneracji mięśni i transportu składników odżywczych,
• lepsza praca mózgu i podniesienie funkcji kognitywnych (najlepiej w połączeniu z PQQ),
• zmniejszenie ryzyka zaburzeń sercowych,
• obniżenie ryzyka chorób neurodegeneracyjnych.