Nietolerancja pokarmowa i alergia

Nietolerancja pokarmowa i alergie to dwa z pozoru podobne do siebie problemy. W mediach zapewne niejednokrotnie napotykaliście się na programy czy artykuły wspominające o szkodliwości pszenicy, mleka, soi czy nabiału. Tak, tak – gluten, laktoza i wiele innych. Ale czym w ogóle różni się jedno od drugiego? Jak rozpoznać problem i w jaki sposób skutecznie sobie z nim poradzić?

Nietolerancja pokarmowa

Nietolerancja pokarmowa to z reguły stan powiązany z układem pokarmowym / trawiennym. Reakcja powstaje na skutek spożycia produktu żywnościowego lub określonego składnika. Nietolerancja pokarmowa jest stanem o tyle nieciekawym, że dość często idzie w parze z kłopotami trawiennymi, upośledzeniem wchłaniania, przyswajania. Warto mieć na uwadze, że długoterminowe stosowanie monotonnej diety może prowadzić do wykształcenia nietolerancji na produkt i/lub składnik. Ponadto problemy jelitowe, takie jak opisywane w innych artykułach SIBO czy zespół nieszczelnego jelita wcale nie pomagają zapanować nad sytuacją. Nietolerancja pokarmowa może być związana np. z ograniczoną aktywnością enzymów trawiennych. Wówczas nieodpowiednio rozłożony pokarm może zalegać w przewodzie pokarmowym, co przysparza kolejnych dolegliwości (w tym przypadku trawiennych). Niestety nietolerancja pokarmowa jest często postrzegana jako problem, ale przy jednoczesnym braku zwracania uwagi na zaostrzające, towarzyszące problemy, o których wspomniałem wyżej. Poza tym nie tylko monotonna dieta może być szkodliwa – obfitująca w składniki antyżywieniowe również. Należy pamiętać, że nietolerancja pokarmowa jest stanem długoterminowym i może nie dawać objawów, jeśli określony produkt czy składnik spożywany jest „od wielkiego dzwonu”, w małych ilościach. Warto mieć na względzie, iż regularne spożywanie pokarmu, na który mamy nietolerancję negatywnie wpływa na jelita, nieustannie je drażniąc. Najczęściej powiązana jest z węglowodanami i sama w sobie, bezpośrednio nie aktywuje układu immunologicznego. Do najczęstszych objawów zalicza się:

• zaparcia,
• kłopoty trawienne,
• candidę,
• biegunki.

Najczęstszymi składnikami / produktami związanymi z nietolerancją są:

• FODMAPS,
• nabiał,
• jaja,
• produkty wysoko histaminowe.

Czyli również: laktoza, aminy biogenne (tzw. pseudoalergia), fruktoza.

Alergia pokarmowa, a nietolerancja pokarmowa

Dla odmiany, alergia pokarmowa jest już ściśle powiązana z aktywacją układu immunologicznego. Reakcja odpornościowa jest wywoływana głównie przez białka pokarmowe i przebiega z udziałem przeciwciał IgE (immunoglobuliny E). Oczywiście nie każda alergia musi być IgE-zależna. Niemniej jednak ta jest najłatwiejsza do ustalenia. Alergia pokarmowa IgE-zależna daje niemal natychmiastowe objawy - już do kilku minut. Spożycie alergizującego pokarmu, w tym przypadku, spowoduje np. bóle brzucha, wysypkę czy swędzenie. Jak widzicie, są to objawy, które najczęściej przychodzą na myśl, gdy myślimy o tym problemie. Z drugiej strony, nierzadko mówi się o tym, że alergia pokarmowa może przyjąć postać opóźnioną. Mowa tutaj o reakcjach nadwrażliwości pokarmowej IgA oraz IgG-zależnej, które będą różniły się czasem reakcji. W przypadku IgG-zależnych w grę wchodzi nawet kilka dni. Co ciekawe, najczęściej nadwrażliwość ta jest powszechnie określana mianem nietolerancji. Warto wiedzieć, że opóźnione reakcje alergiczne będące nadwrażliwością pokarmową w klasie IgA związana jest z podrażnioną śluzówką jelit, a co za tym idzie obecnym tam stanem zapalnym. Objawy stają się widoczne po około kilku godzinach od kontaktu z produktem. Poza tym objawy będą głównie typu pokarmowego, czyli: wzdęcia, biegunki, bóle brzucha. Z drugiej strony, objawy opóźnionej reakcji IgG-zależnej – dla odmiany – mogą być o wiele bardziej zróżnicowane. Mianowicie, oprócz stricte pokarmowych, mogą występować np. bóle mięśniowe, bóle stawów, kłopoty skórne, bóle głowy, a nawet nadciśnienie. Produkty często wywołujące reakcje alergiczne:

• mleko,
• orzechy,
• soja,
• owoce morza.

Nietolerancja pokarmowa – cechy charakterystyczne:

• głównie wywoływana przez węglowodany,
• nie jest związana z aktywacją układu immunologicznego,
• z reguły nie jest związana z wytwarzaniem przeciwciał,
• objawy nie są ogólnoustrojowe, obejmują głównie układ pokarmowy (z wyjątkiem nietolerancji histaminy).

Alergia pokarmowa – cechy charakterystyczne:

• wywoływana przez białka pokarmowe,
• jest związana z aktywacją układu odpornościowego,
• jest związana z wytwarzaniem przeciwciał,
• objawy są ogólne (od pokarmowych do bardziej zróżnicowanych, obejmujących inne miejsca).