Problemy jelitowe, a niedobory

Jelita to nie tylko trawienie i odporność. To również wchłanianie, przyswajanie, a nawet wytwarzanie składników witaminowo – mineralnych. Wiele osób nie zawraca sobie nawet głowy, aby zadbać o kondycję jelit – po prostu z reguły się o tym nie myśli… To jednak może prowadzić do niedoborów niektórych elementów.

Kondycja jelit, a wchłanianie składników

Zacznijmy od tego, że dzięki jelitom jesteśmy w stanie wchłaniać składniki odżywcze. W momencie, gdy zaburzone zostają procesy asymilacyjne pokarmu z naszych jelit, dochodzi do wzmożonej degradacji komórek, które w takich okolicznościach nie otrzymują odpowiednich ilości elementów, pozwalających na przetrwanie i funkcjonowanie. Jednym z czynników wpływających na upośledzenie wchłaniania mogą być toksyny czy niezdrowa, wysoko przetworzona dieta. Niestety aktualnie znacznie łatwiej jest dostać coś kiepskiego do jedzenia, aniżeli zadać sobie trud i spożyć zbilansowany, zdrowy posiłek. Nadmierna ilość i aktywność toksyn czy innych patogenów (szkodliwe bakterie, wirusy, etc.), to wbrew pozorom również nie tak rzadka kwestia. Faktem jest, że doprowadzają między innymi do uszkodzeń kosmków jelitowych, które odpowiadają za wchłanianie składników odżywczych. Na procesy wchłaniania wpływa również utrzymujący się przez dłuższy czas nadmiar kalorii oraz cukru w diecie. Szczególnie groźny jest cukier rafinowany, który niestety znajduje się na dość wysokim poziomie w codziennym żywieniu przeciętnego człowieka. Doprowadza to między innymi do powstawania i dalszego rozwoju stanów zapalnych. Poza zwiększonym ryzykiem chorób o podłożu zapalnym, mamy do czynienia z zaburzeniami wchłaniania, co może być nad wyraz szkodliwe w okolicznościach chorobowych (nawet przy zwykłym przeziębieniu), gdzie towarzyszy nam osłabienie systemu odpornościowego.

Nie tylko wchłanianie, ale też wytwarzanie

Jelita pełnią również rolę powiązaną z wytwarzaniem istotnych dla zdrowia oraz funkcjonowania organizmu witamin. W zasadzie to bakterie jelitowe odpowiadają za syntezę elementów witaminowych, aczkolwiek jeśli nie zadbamy o florę bakteryjną, to także może doprowadzać do stanów niedoborowych. Szczepy bakterii rezydujących w jelitach są w stanie syntetyzować niektóre witaminy z grupy B (w szczególności B1, B2, B6 oraz B12), a dodatkowo witaminę K2. Stan jelit jest też związany z wchłanianiem witaminy D3. Suplementacja nią jest wskazana zarówno dla ogólnej poprawy zdrowia, jak i przy polepszaniu kondycji jelit, a także w okolicznościach wzmożonej aktywności fizycznej. Rzecz jasna produkcja wewnątrz organizmu niekoniecznie będzie pokrywała bazowe zapotrzebowanie na składniki. Niemniej jednak upośledzanie jej może dodatkowo pogłębiać stany niedoborowe. Z kolei jeśli mamy do czynienia z upośledzeniem wchłaniania, a do tego syntezy, to w jednym czasie pozbawiamy organizm wielu składników odżywczych, a przynajmniej mocno je ograniczamy. Tym bardziej, że utrzymujący się niedobór już choćby jednego elementu może być groźny dla zdrowia.

Problemy z jelitami, a niedobory konkretnych składników

Wiadomo, najlepszym lekiem jest profilaktyka, a zatem działania zaradcze. Niemniej jednak nie zawsze jest tak kolorowo. Przede wszystkim należy skupić się na zadbaniu o szczelność jelit, optymalizację flory bakteryjnej i eliminację / ograniczenie stanów zapalnych. W zasadzie chodzi o kompleksową poprawę stanu naszych jelit, do czego oprócz kroków żywieniowych możemy skorzystać z dobrych preparatów probiotycznych, prebiotyków, maślanu sodu oraz colostrum lub laktoferyny. Oczywiście również trzeba skupić się na uzupełnianiu niedoborów, przy czym suplementacja też będzie istotna.Zacznijmy jednak od tego, na jakie niedobory przede wszystkim jesteśmy narażeni, gdy stany zapalne pustoszą obszar jelit, a dodatkowo kiedy ich kondycja pozostaje w opłakanym stanie. Jednym z częstszych stanów niedoborowych jest niedostatek magnezu, który z kolei przyczynia się do niedoboru witaminy D3. Ta ostatnia z kolei ma niemały wpływ, jeśli chodzi o wchłanianie wapnia i fosforu. Zaburzone wchłanianie magnezu najczęściej ma miejsce w okolicznościach zespołu nieszczelnego jelita, nazywanego również „cieknącym jelitem”, a także przy częstych biegunkach. Dopuszczanie do niedoboru tego pierwiastka może skutkować m.in. problemami z koncentracją, zaburzeniem transportu jonów wapniowych i potasowych czy obniżeniem energii do działania. Można powiedzieć, że jeśli magnez to i cynk. W suplementacji znakomicie dopełniają swoje działanie w zakresie odnowy organizmu. Pierwiastek spełnia funkcję aktywacyjną względem różnych enzymów, w tym tych związanych z układem pokarmowym oraz trawiennym. Miejscem wchłaniania znacznej części cynku dostarczanego z pokarmem jest jelito cienkie i dwunastnica. Podobnie jak w przypadku magnezu, nieszczelność, stany zapalne i biegunki typu przewlekłego obniżają możliwości organizmu do wchłaniania cynku. Niedostatki żelaza są jednym z najgroźniejszych możliwych stanów niedoborowych, które towarzyszą problemom jelitowym. Jest o tyle ważny, że bierze udział w transporcie tlenu i składa się na istotne enzymy oraz białka, kluczowe dla funkcjonowania organizmu. Nie wspominając już o kłopotach ze snem, koncentracją, odpornością czy o zmęczeniu… Żelazo jest też nazywane pierwiastkiem aktywnych fizycznie. Miejscem jego wchłaniania jest górny obszar jelita cienkiego. Z kolei problemy jelitowe i niektóre składniki dostarczane z żywnością, takie jak fityniany czy szczawiany, znacznie utrudniają ten proces. Istotne jest też odpowiednie wydzielanie kwasów żołądkowych oraz dostępność witaminy C. Dokuczające, przewlekłe biegunki i stany zapalne mogą doprowadzać do niedoborów potasu oraz wapnia (szczególnie w tzw. nieswoistym zapaleniu jelit). Warto wspomnieć, że przy tego typu problemach dość często dochodzi do jednoczesnego niedoboru wapnia i żelaza. Oba pierwiastki są konkurencyjne względem siebie, jeśli chodzi o wchłanianie z przewodu pokarmowego. Oczywiście, jak wspomniałem, może dochodzić do niedostatku składników, które są wytwarzane przez jelita czy bakterie jelitowe – zatem przede wszystkim chodzi o niektóre witaminy z grupy B. Świetnym przykładem jest niewystarczająca ilość B12 przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego czy kwasu foliowego w nieswoistym zapaleniu jelit, w trakcie którego dość często stosowanym lekiem jest sulfasalazyna ograniczająca wchłanianie wspomnianego kwasu.

Co zatem robić?

• wykluczyć składniki prozapalne,
• wyeliminować żywność wysoko przetworzoną,
• zmniejszyć spożycie cukru i eliminować cukier rafinowany,
• wyeliminować / ograniczyć produkty zawierające składniki problematyczne: gluten, fityniany, szczawiany, lektyny, taniny,
• stawiać na wysokiej jakości zdrową żywność,
• zadbać o florę bakteryjną (probiotyki i produkty prebiotyczne),
• zadbać o szczelność jelit (maślan sodu, colostrum / laktoferyna),
• wspierać funkcje trawienne,
• suplementować składniki witaminowo – mineralne (dobrej jakości produkty zawierające ich odpowiednie formy).