Suplementacja kobiet w ciąży

Suplementacja w ciąży to jedna z tych kwestii, o których często się zapomina lub bagatelizuje. Niestety nie wszystko da się w 100% uzyskać z diety, choć to ona stanowi podstawę zdrowego trybu życia. Trzeba pamiętać, że w tym okresie wzrasta zapotrzebowanie nie tylko na energię czy makroelementy, ale również składniki witaminowo – mineralne.

Suplementacja w ciąży

Nie byłoby przesadą powiedzieć, że jemy za dwie osoby. Odpowiednia kondycja zdrowotna organizmu matki jest kluczowa dla przebiegu ciąży i rozwoju płodowego. Mówi się, że szczególną rolę odgrywa flora bakteryjna jelit, która ma ogromne znaczenie także w kontekście immunologii naszej pociechy. Oczywiście odpowiednia dieta to podstawa, a suplementy pozwolą uzupełnić braki, które mogłyby wynikać z rosnącego zapotrzebowania oraz ewentualnych stanów niedoborowych. Z tego względu bardzo dobrym pomysłem jest zadbanie o wyeliminowanie problemów trawiennych i pokarmowych jeszcze przed ciążą. Wiele organizacji na całym świecie zaleca przyjmowanie dodatkowych suplementów, co niestety jest nierzadko bagatelizowane. Rzecz jasna ciąża to nie choroba, ale nie można zaprzeczyć, że jest to stan szczególny. Najczęstsze zalecenia dotyczą kwasu foliowego oraz jodu. Niemniej jednak są jeszcze inne składniki, co do których warto rozważyć suplementację. Tak czy inaczej wszystko powinno odbywać się pod kontrolą specjalisty i najlepiej dobrego dietetyka. Przed ciążą dobrze wykonać niektóre badania, aby określić w jakim stanie jest nasz organizm.

• glukoza + insulina (na czczo),
• 25ohd3,
• kwas foliowy + witamina B12,
• żelazo (wraz z ferrytyną),
• pełen panel tarczycowy.

Zależnie od wyników, dobrą opcją może być wprowadzenie suplementacji jeszcze przed ciążą. Pomijając fakt, że nie każda jest planowana, to niektóre składniki z żywności mogą być stosunkowo słabo przyswajalne. Taki stan rzeczy dość często odnotowuje się w przypadku kwasu foliowego, który można przyjmować również z metylofiolianem (szczególnie przy kłopotach z metylacją), aczkolwiek dawkowanie folianów należy ściśle kontrolować (przede wszystkim w I trymestrze).

Na jakie suplementy zwrócić uwagę podczas ciąży?

Zacznijmy od najbardziej oczywistych, które zaleca się najczęściej i dotyczy większości kobiet w ciąży.

• Kwas foliowy (witamina B9). Kwas ten jest syntetyczną postacią tak zwanego 5-MTHF, czyli aktywnej formy witaminy B9, która cechuje się bardzo dobrą przyswajalnością. Mówiąc w skrócie, w trakcie procesu metylacji dochodzi do przekształcenia kwasu foliowego do metabolitu końcowego, czyli wspomnianej formy aktywnej. Niemniej jednak nie oznacza to, że całość zostanie przełożona do interesującej nas postaci. Z tego względu czasem zaleca się stosowanie np. połączenia kwasu z np. metylofolianem. Dawkowanie jest zależne od wielu czynników (w tym metylacji, stanu układu pokarmowego, masy ciała, trymestru czy jego poziomu w organizmie). Eksperci podkreślają, że odpowiednie ilości folianów przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia wad serca u dziecka. Jeśli chodzi stricte o matkę, może obniżać ryzyko poronienia oraz stanów przedrzucawkowych.

• Jod. Pierwiastek jest powiązany z pracą tarczycy, a dokładniej wytwarzanymi przez nią hormonami. Co więcej, produkcja hormonów tarczycowych wzrasta w okresie ciąży. Większe ilości jodu są wykorzystywane, ale również usuwane z organizmu. Do tego dochodzi jeszcze potrzeba dostarczenia go do płodu. Jak widać, zapotrzebowanie rośnie, więc suplementacja jest często wskazana. Warto mieć na uwadze, że choćby z uwagi na położenie, a co za tym idzie dostępność produktów i preferencje żywieniowe, Polacy znajdują się w grupie ryzyka niedoborowego. Odpowiednie dawkowanie zmniejsza ryzyko uszkodzeń neurorozwojowych. Co więcej, dzięki temu spada również ryzyko poronienia.
• Witamina D3. Faktem jest, że duży odsetek społeczeństwa znajduje się w dolnej granicy witaminy D lub boryka się z jej niedoborami. Na pewno spotkaliście się już ze stwierdzeniem, że witamina D3 wspiera mineralizację kości – dotyczy to zarówno matki, jak i dziecka. Mniej mówi się o tym, że ma ogromne znaczenie dla układu immunologicznego, w tym samej adaptacji immunologicznej w trakcie ciąży. Ponadto potwierdzono, że odpowiednie ilości dostarczane podczas rozwoju płodowego są w stanie sprzyjać odporności dziecka w początkowym okresie jego życia.
• Żelazo. Podczas ciąży znacznie wzrasta zapotrzebowanie także na żelazo. Kontrola poziomu pierwiastka, a nierzadko i suplementacja są tak istotne, ponieważ organizm kobiety w ciąży przechodzi cały szereg zmian fizjologicznych. W ich wyniku zwiększa się ryzyko anemii wywołanej niedoborem żelaza (tzw. anemia syderopeniczna). Rzecz jasna wzrasta zapotrzebowanie na ów pierwiastek, a jeżeli dodatkowo nie wyeliminowaliśmy wcześniej problemów pokarmowych związanych z wchłanianiem, to tym bardziej odpowiednia suplementacja będzie wskazana.
• Omega 3. Nie od dziś wiadomo, że kwasy tłuszczowe z grupy Omega 3 są szczególnie istotne dla układu nerwowego oraz mózgu. Dotyczy to zarówno profilaktyki i ochrony, jak też ich sprawniejszego funkcjonowania. Rzecz jasna chodzi o kwasy EPA oraz DHA, aczkolwiek to te drugie pełnią ważną rolę w przebiegu ciąży. Są też kluczowe dla rozwoju dziecka, a przede wszystkim mózgu oraz funkcji umysłowych. Odpowiedni ilości DHA przyczyniają się do obniżenia ryzyka zaburzeń psychoruchowych oraz związanych z mielinizacją komórek nerwowych. Co więcej, suplementacja Omega 3 będzie dobrym pomysłem i przed ciążą, ponieważ jest istotna zarówno dla rozwoju płodowego, jak też wykazuje wpływ na późniejszy rozwój (choćby zdolność uczenia się).

Inne składniki, których suplementację warto rozważyć w ciąży

Jeśli potwierdzono, że występują stany niedoborowe któregoś z niżej wymienionych składników (np. z uwagi na niezbyt bogatą i zbilansowaną dietę), to zależnie od przypadku warto rozważyć przyjmowanie:

• magnezu,
• cynku,
• witaminy B12,
• wapnia,
• selenu,
• choliny.