SIBO - objawy i diagnoza

Tak po prawdzie na temat SIBO zaczęto mówić stosunkowo niedawno. Podobnie, jeśli chodzi o umiejętne diagnozowanie problemu. Z kolei dziś, każdy kto zahaczył o problemy natury pokarmowej, choćby jednym uchem słyszał o przeroście bakterii, czyli SIBO.

Czym jest SIBO?

SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth), jak sama nazwa wskazuje, to przerost bakterii jelita cienkiego. Wiele mówi się na temat flory bakteryjnej i jej dobroczynnym wpływie na organizm. Co jednak w momencie, gdy nadmierne ilości bakterii zaczynają się osiedlać w miejscu, które nie jest im przeznaczone? Zacznijmy od początku… Znaczna większość bakterii znajduje się w jelicie grubym, natomiast w innych odcinkach układu pokarmowego jest ich o wiele mniej. Dotyczy to również jelita cienkiego. Kluczem do zdrowego organizmu jest równowaga. Nie chodzi wyłącznie o konkretne typy bakterii, ale także ich ilości w konkretnych miejscach. Zachowanie optimum w tym zakresie pozwala m.in. na sprawne funkcjonowanie układu odpornościowego, procesów trawienia, wchłaniania i przyswajania składników odżywczych. Jelito cienkie jest przyzwyczajone do znacznie mniejszych ilości bakterii, aniżeli jelito grube. Czasami jednak dochodzi do ich nadmiernego rozrostu w jelicie cienkim, co w środowisku medycznym definiuje się jako chroniczną infekcję bakteryjną, ale bez podłoża stricte patogennego. Tym właśnie jest SIBO – bakterie z jelita grubego przechodzą na inne części układu, głównie do jelita cienkiego, zaburzając wiele istotnych procesów. Taki stan rzeczy negatywnie oddziałuje na funkcjonowanie oraz wytwarzanie enzymów wyściółki naszych jelit. Przy SIBO, stosunkowo często dochodzi do znacznego ograniczenia lub unieczynnienia enzymów odpowiedzialnych za trawienie cukrowców. Z kolei niestrawione cukrowce stanowią świetną pożywkę dla bakterii, stwarzając im dogodne środowisko do dalszego rozrostu. W takich okolicznościach, rozkład cukrowców i nasilona fermentacja, sprzyjają niedogodnościom pokarmowym, włącznie ze stanami bólowymi.

SIBO – skąd się bierze i co jest przyczyną?

Faktem jest, że SIBO jest raczej następstwem innych problemów, aniżeli przyczyną pierwotną. Wspomniałem o równowadze bakteryjnej przewodu pokarmowego. Można powiedzieć, że do każdego miejsca przypisana jest określona, optymalna ilość bakterii. Nad wszystkim czuwa tak zwana perystaltyka jelit, której rolą jest transportowanie pokarmu z żołądka, przez jelito cienkie, do jelita grubego i stamtąd do odbytnicy w celu wydalenia. Osłabione jelita i perystaltyka oznaczają kłopoty dla całego organizmu. Co ciekawe, inne problemy natury pokarmowej stawiają nas w niekorzystnej sytuacji, przez co trafiamy do grupy podwyższonego ryzyka SIBO. Najczęściej chodzi o problemy w funkcjonowaniu jelita cienkiego, zaburzenia trawienne i niedostatek kwasu żołądkowego.

Co jeszcze sprzyja SIBO?

• stosowanie leków IPP, NLPZ, przeciwbólowych i antybiotyków,
• nadmierne ilości cukrów prostych w diecie,
• nadużywanie alkoholu,
• stosowanie sterydów,
• choroby przewlekłe, takie jak zapalenie trzustki,
• cukrzyca, marskość wątroby,
• zatrucia pokarmowe,
• celiakia,
• infekcje jelitowe i choroby do nich prowadzące.

Warto mieć na uwadze, że zdaniem ekspertów SIBO jest w mniejszym lub większym stopniu związane z takimi schorzeniami jak cukrzyca, otyłość, celiakia, Zespół Jelita Drażliwego (ZJD), niedoczynność tarczycy.

SIBO – objawy i diagnozowanie

Objawy SIBO mogą być bardzo różne i wcale nie muszą mieścić się w zakresie układu pokarmowego. Co więcej, typ objawów oraz stopień ich nasilenia są zależne od rodzaju i ilości bakterii, jakie przeszły do jelita cienkiego. Należy jednak pamiętać, że jest to kwestia indywidualna. Jedna osoba może doświadczyć zaparć, inna biegunek, zaś jeszcze inna wyłącznie wzdęć. Dlatego ważne są działania kompleksowe i całościowe spojrzenie na organizm. Mianowicie: profilaktyka, działania prozdrowotne, a w przypadku występowania problemu eliminowanie źródła, a nie wyłącznie objawów. Do najczęstszych objawów SIBO zaliczymy:

• utrzymujące się wzdęcia (szczególnie po posiłku, choć nie tylko),
• zaburzenia koncentracji,
• kłopoty z wypróżnianiem (biegunki / zaparcia),
• mdłości,
• zgaga,
• spadek masy ciała,
• nietolerancje pokarmowe,
• stany niedoborowe witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K),
• niedobory witamin z grupy B,
• nieświeży oddech,
• bóle mięśni i stawów,
• zmęczenie.

Objawy nie muszą obejmować stricte układu pokarmowego – do takich zaliczymy np. obrzęki, zapalenie stawów czy wątroby. Zgodnie z badaniami, nadmierne namnażanie bakterii w jelicie cienkim jest też powiązane ze stanami depresyjnymi. Następstwem SIBO może być uszkodzenie i przerwanie ciągłości bariery jelitowej, co jest dobrym środowiskiem dla pojawienia się stanów alergicznych oraz infekcji. Objawy są jedynie elementem pomocniczym. Z racji ich indywidualnego występowania nie mogą służyć jako narzędzie diagnostyczne. W celu właściwego rozpoznania wykonuje się test oddechowy wodorowo – metanowy, który odbywa się z użyciem glukozy lub laktulozy. Badanie polega na pomiarach wodoru i metanu w wydychanym powietrzu. W pierwszej kolejności wykonuje się go na czczo, a następnie po podaniu glukozy lub laktulozy. Wykonuje się kilka takich pomiarów w ciągu około trzech godzin. Nadmiar wodoru i/lub metanu będzie świadczył o SIBO. Należy pamiętać, że aby badanie miało sens, należy się do niego odpowiednio przygotować. Na kilka dni przed wykonaniem testu oddechowego należy przerzucić się na produkty lekkostrawne, niefermentujące. Unikamy też antybiotyków (nawet na miesiąc przed) i środków przeczyszczających. Do wodorowo – metanowego testu dobrze dodać jeszcze badanie LPS pozwalające na dokładniejszą diagnozę i optymalizację postępowania w konkretnym przypadku. Ktoś z Was miał do czynienia z SIBO lub zna kogoś, kto walczy z problemem?