Glutamina - co to takiego i jak działa?

Glutamina to jeden z bardziej znanych i najobficiej występujących w ludzkim organizmie aminokwasów. Wiele badań potwierdza skuteczność i korzystne działanie suplementacji aminokwasem na stan organizmu oraz kształtowanie sylwetki. Niestety sporo osób nie zdaje sobie sprawy z jej potencjału…

Czym jest glutamina?

Glutamina zaliczana jest w poczet 20tu podstawowych aminokwasów. Określa się ją mianem względnie egzogennego, gdyż organizm jest w stanie samodzielnie ją syntetyzować (wytwórstwo wewnątrz organizmu), aczkolwiek w określonych okolicznościach wskazana jest dodatkowa suplementacja. W niektórych stanach fizjologicznych jest pożytkowanie znacznie wzrasta, a zatem podnosi się również zapotrzebowanie na ten związek. Wówczas zaleca się suplementowanie aminokwasu. Przyda się choćby w momencie, gdy pracujemy nad sylwetką, poprawą wyników sportowych czy po prostu organizm poddawany jest znacznym obciążeniom (np. stany chorobowe).

Glutamina, a sylwetka

Glutamina przede wszystkim wspiera gospodarkę azotową i pozwala utrzymać dodatni bilans azotowy, co nie należy do prostych zadań. Jest to możliwe dzięki jej zdolności do magazynowania azotu w formie grupy aminowej. Wsparcie gospodarki azotowej jest jednym z kluczowych elementów służących tworzeniu optymalnego środowiska do rozwoju muskulatury. Dzięki niej prostsze staje się przetrzymywanie większych ilości azotu niż wynoszą jego straty. Wówczas anabolizm wchodzi na wyższe obroty, a budowanie masy mięśniowej jest ułatwione. Stosowanie glutaminy skutkowało podwyższeniem stężenia białek kurczliwych, produkowanych przez komórki mięśniowe. Spora ilość badań potwierdza synergiczne działanie glutaminy z innym aminokwasem, któremu przypisuje się silne właściwości anaboliczne, leucyną. Umiejętne łączenie jej z aminokwasami rozgałęzionymi przynosiły jeszcze lepsze rezultaty w tym zakresie. Glutamina jest też środkiem antykatabolicznym i regeneracyjnym. Wspomniane wcześniej grupy aminowe mają udział w procesie transaminacji służącej odbudowie białek. Może też podnieść stopień odnowy stricte powysiłkowej, gdzie naprawie poddawane są uszkodzone wysiłkiem fizycznym struktury białkowe. Z racji tego, że wpływa również na zmniejszenie nadmiernej degradacji włókien mięśniowych, może się przydać zarówno podczas budowania masy mięśniowej, jak i redukcji tkanki tłuszczowej dla zachowania muskulatury. Rzecz jasna istnieją badania potwierdzające skuteczność określonych dawek suplementu, jak też zaprzeczające jej dobroczynnemu działaniu w danych okolicznościach – to całkiem normalne zjawisko. Niemniej jednak glutamina wciąż cieszy się uznaniem wielu zawodowych sportowców oraz osób amatorsko trenujących.

Glutamina, a odporność i działanie na jelita

Raczej nie trzeba Wam przypominać, że w jelitach znajduje się większość odporności całego organizmu i to w gruncie rzeczy dzięki nim jest w stanie walczyć ze szkodliwymi, chorobotwórczymi patogenami. O roli jelit i budowaniu odporności mogliście już przeczytać na blogu. Co jednak z glutaminą w tym kontekście?Otóż naukowcy potwierdzają, że w dużej mierze nadmiar cytokin prozapalnych, niski poziom tlenku azotu, nasilone wytwórstwo wolnych rodników tlenowych, wysoka ekspozycja na stres i zbyt mała ilość antyoksydantów – w tym niedostatek glutaminy - sprzyjają zaburzeniom funkcjonowania bariery jelitowej, kluczowej dla odporności organizmu. Glutamina jest składnikiem i elementem niezbędnym do sprawnej syntezy najsilniejszego antyoksydantu, czyli glutationu. Już jakiś czas temu zaobserwowano korelację między niedostatkiem aminokwasu, a niskim poziomem związku o działaniu przeciwutleniającym. Ponadto przypisuje się jej działanie immunomodulujące. Stanowi też pożywkę dla komórek jelitowych i odpornościowych cechujących się szybkim podziałem, takich jak choćby istotne dla immunologii limfocyty. W badaniach, suplementacja glutaminą pozwalała na podniesienie ilości limfocytów NK (Natural Killers). Stanowi źródło energii m.in. dla enterocytów i kolonocytów.

Glutamina, a hormony i glikemia

Warto nadmienić, że część źródeł chętnie wspomina o roli aminokwasu względem wytwórstwa i skuteczniejszego działania niektórych hormonów. Przykładowo, badania Ellis potwierdzały jego korzystny wpływ na podwyższenie insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), a co za tym idzie wzrostu beztłuszczowej masy ciała, u osób starszych, które są naturalnie narażone na ubytki masy mięśniowej. Co więcej, odpowiednie dawki suplementu są w stanie obniżyć nadmierny poziom kortyzolu, hormonu stresu. O ile naturalne stężenie hormonu w optymalnej ilości są potrzebne organizmowi, o tyle zbyt wysoki poziom utrzymujący się przez dłuższy czas staje się problemem i to nie tylko w kontekście sportowym. Glutamina wspiera wytwórstwo GABA. Odnotowano też, że optymalne dawki aminokwasu wspomagają anaboliczną aktywność insuliny, a do tego poprawiają wrażliwość komórek na ów hormon, co może okazać się pomocne u osób z insulinoopornością. Już w 2009 przeprowadzano badania związane ze wzmożonym poziomem insuliny i uwrażliwianiem na nią komórek u osób otyłych, szczupłych i dotkniętych cukrzycą. Z kolei zarówno otyłość, jak i insulinooporność są czynnikami wpływającymi na obniżenie odporności i wyże ryzyko infekcji wirusowych. Z drugiej strony, istnieją bardziej skuteczne suplementy, z których działania można skorzystać przy IO. Być może jednak warto potraktować to jako dodatkową korzyść. Glutamina działa również ograniczająco na kataboliczną miostatynę oraz cytokinę TNF-alfa związaną między innymi ze stanami zapalnymi oraz wspomnianą wyżej insulinoopornością w naszych tkankach obwodowych.

Glutamina – ogólne korzyści z przyjmowania suplementu

• pozwala zapanować nad wzmożonym katabolizmem,
• wzmacnia odporność organizmu,
• poprawia regenerację,
• sprzyja procesom anabolicznym,
• poprawia gospodarkę azotową i detoksykację organizmu,
• korzystnie wpływa na wytrzymałość mięśniową,
• ogranicza nadmierne oddziaływanie hormonów katabolicznych i cytokin prozapalnych,
• może pomagać w polepszaniu wrażliwości insulinowej,
• stanowi źródło paliwa dla komórek jelitowych i odpornościowych.